Verhalen over Taiwan en de Verbondenheid met de rest van de Wereld
Is Globalisering Dood?
Is Globalisering Dood?

Is Globalisering Dood?

“Globalisation is almost dead”, aldus Morris Chang, oprichter van Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC). Chang deed de uitspraak tijdens een congres in verband met de bouw van twee fabrieken in Phoenix, Arizona.1 Bij bepaling van de locatie voor de productie van hoogwaardige technologie is ´prijs´ niet altijd meer leidend. Dankzij geopolitieke spanningen en destabiliserende brandhaarden in de wereld, is de factor ‘veiligheid’ prominent op de agenda van directies én overheden komen te staan. Maar aan veiligheid hangt wel een prijskaartje.

Marktleider in Halfgeleiders

TMSC is met een aandeel van 90% absolute marktleider in de productie van geavanceerde semiconductors of chips (in goed Nederlands: halfgeleiders). Het succes van de sector in Taiwan is te danken aan slim overheidsbeleid van de afgelopen decennia waardoor er een ecosysteem kon ontstaan dat de sector doet bloeien (lees ook: CEO van het jaar 2024). Ook (werk)cultuur speelt een belangrijke rol. Het maken van chips is extreem arbeidsintensief. De werkdruk bij TSMC is hoog. Overwerk is eerder regel dan uitzondering. Vakbonden? Die hebben nauwelijks iets in de melk te brokkelen in Taiwan.

Hoe anders is dat in de VS. Niet alleen liggen de kosten gemiddeld hoger, de werkethiek, public governance en cultuur zijn niet te vergelijken met Taiwan.

Halfgeleiders maken in de VS is dan ook een kostbare en bovenal ingewikkelde hobby voor TSMC. De kosten rijzen de pan uit. TSMC heeft recent de investering verhoogd van US 25 miljard naar US 65 miljard. Een recente kapitaalinjectie van de Amerikaanse overheid van US 6,6 miljard verzacht de financiële pijn maar matig.2 Desalniettemin is het bedrijf begonnen met de bouw van een derde fabriek waardoor ook de meest geavanceerde chips (2 nanometer (nm)) op Amerikaanse bodem kunnen worden gefabriceerd.3

TSMC in Arizona: Vrucht van Geopolitieke Druk of Intrinsieke Investering?

In de wandelgangen wordt gefluisterd dat TSMC de Amerikaanse fabrieken meer vanuit politiek dan economisch oogpunt aan het bouwen is.4 De hoge kosten zullen de winst immers drukken. Kennis en ervaring voor het maken van geavanceerde chips ontbreekt in de VS. Taiwanese werknemers zullen moet verhuizen (iets waar ze niet allemaal op zitten te wachten) en Amerikaanse ingenieurs opgeleid. Vanwege de grote cultuurverschillen tussen Taiwanezen en Amerikanen zijn er zorgen over hun samenwerking en de mogelijke negatieve effecten daarvan op de productie. Het benodigde ecosysteem moet volledig uit de woestijngrond worden gestampt. Maar, de toevoer van geavanceerde chips is dan wel veiliggesteld in het geval van onrust in de Straat van Taiwan.

Is globalisering dus inderdaad (bijna) dood en begraven?

Nee, wellicht niet.

Nieuwe Technology Boom in Japan?

TSMC startte al in 2019 met de bouw van een fabriek dichter bij huis namelijk in Kumamoto, Japan.5 Deze fabriek wordt gezien als een succes. In Taiwan worden er zelfs zorgen geuit dat Japan, die na haar technology boom vorige eeuw achterop is geraakt, dankzij de kennis die zij ten behoeve van de chips fabricage ontvangt, uiteindelijk Taiwans positie als leider in de halfgeleidertechnologie zal overnemen.6 De vergelijkbare werkcultuur en -ethiek van Japanners en Taiwanezen worden als de succesfactoren gezien. Ook heeft de Japanse overheid meer invloed op het beleid van private bedrijven dan de VS. Kumamoto heeft tevens een enorme voorraad grondwater welke broodnodig is voor de productie.7 Het maakt het een aantrekkelijke locatie en het is dan ook niet vreemd dat er nu gesproken wordt over de fabricage van 3 nm chips in Japan. Scholen in de regio hebben hun curriculum al aangepast ten behoeve van de halfgeleiderindustrie.

Globalisering op het gebied van technologie is dan ook niet dood maar wordt vervangen door securitized globalisation waarbij prijs en veiligheid hand in hand gaan.


  1. https://asia.nikkei.com/Spotlight/Most-read-in-2022/TSMC-founder-Morris-Chang-says-globalization-almost-dead ↩︎
  2. https://www.reuters.com/technology/tsmc-wins-66-bln-us-subsidy-arizona-chip-production-2024-04-08/ ↩︎
  3. https://www.theguardian.com/technology/2024/apr/08/tsmc-make-chips-in-arizona-us-multibillion-subsidy-pledge-taiwan-semiconductor ↩︎
  4. https://www.nytimes.com/2023/02/22/technology/tsmc-arizona-factory-tensions.html ↩︎
  5. https://focustaiwan.tw/business/202402240008, https://pr.tsmc.com/english/news/3113 ↩︎
  6. https://focustaiwan.tw/business/202403260020 ↩︎
  7. De productie bij TSMC in Taiwan komt wel eens onder druk te staan vanwege een gebrek aan water na een (te) droge winter. Vanwege klimaatverandering is de verwachting dat dit erger zal worden. ↩︎