Vrijdag 17 mei werd er weer eens een ouderwets potje geknokt in de Legislative Yuan, Taiwans wetgevend orgaan. Ongebruikelijk is het niet, maar de laatste keer dat het zo uit de hand liep was alweer enige tijd geleden.
Tijdens de behandeling en stemming over een wetsvoorstel liepen de gemoederen zo hoog op dat leden van de Democratic Progressive Party (DPP) spreker Han Kuo-yu letterlijk van de sprekersstoel wilde stoten. Deze was daar al op voorbereid want het podium werd ‘bewaakt’ door leden van diens eigen partij de Kuomintang (KMT).
Eén van de KMT-leden, Jessica Chen, had ter voorbereiding alvast een legerhelm opgezet. Als je niet beter wist dacht je dat je naar een slecht gemonteerde film zat te kijken.
Vanwaar deze eruptie van geweld?
Mijn verklaring: trauma.
Transparantie en Verantwoordelijkheid
De wet in kwestie beoogt een hervorming van, onder meer, de onderzoeksbevoegdheden van de Legislative Yuan.1 Dit moet de transparantie van politieke besluitvorming vergroten. Goed idee, want transparantie bevordert accountability en voedt daarmee het publieke vertrouwen in de politiek.
Slecht idee echter, als de implicaties en mogelijke (negatieve) gevolgen van de bevoegdheden niet duidelijk zijn.
En daar wringt de schoen voor de DPP.
Onder de wet zullen ambtenaren én private bedrijven die niet of onvoldoende meewerken aan een onderzoek, worden vervolgd door het Openbaar Ministerie. De reikwijdte van deze als contempt of the legislature bestempelde misdaad, is echter onduidelijk. Eerst moeten die piketpalen dus worden geslagen, vindt de DPP.
Als jurist begrijp ik de zorgen van de DPP wel. Onduidelijke delictsomschrijvingen zijn met name in het strafrecht een gevaar. Vaagheid creëert ruimte voor creatieve juristen om een grote groep ‘overtreders’ aan te wijzen en te vervolgen. In het zwartst mogelijke scenario biedt de wet een juridische basis voor een heksenjacht.
Van Onafhankelijkheidsbeweging naar Politieke Partij
Gezien de geschiedenis van Taiwan én de DPP valt de angst te verklaren. Tijdens de periode van de witte terreur (1949 tot 19922) verdwenen tegenstanders van het regime van Chiang Kai-Shek in gevangenissen en heropvoedingskampen (lees ook: Japanse Sporen van het Verleden). De DPP komt voort uit de in de jaren ’70 ontstane onafhankelijkheidsbeweging Tangwai. Onder DPP-leden bevinden zich voormalig politieke gevangenen. Ook de eerste democratisch gekozen DPP president, Chen Shui-bian (2000 – 2008) zat vast in de jaren ’80.
De KMT, die sinds de laatste verkiezingen een meerderheid in de Yuan heeft, is ongevoelig voor de bezwaren van de DPP en probeert het wetsvoorstel zonder verder debat er doorheen te duwen. Daarbij lapt de KMT stemprocedures aan haar laars. Taiwan People’s Party (TPP) steunt de KMT hierin. Dit is het tweede pijnpunt voor de DPP; zonder inhoudelijke discussie en respect voor regels geen functionerende democratie.
Het geweld heeft de stemming niet kunnen tegenhouden. Op 21 mei, een dag na de inauguratie van Taiwans nieuwe president Lai Ching-te (DPP), werd de stemming voortgezet.
De schermutselingen hebben buiten de Yuan wel effect gesorteerd. Taiwans civil society roert zich. Waar op vrijdag ongeveer 100 demonstranten zich buiten het gebouw verzameld hadden, is hun aantal inmiddels toegenomen tot 100.000, vooral jonge, mensen. Of dit de KMT doet zwichten is de vraag. Voor de TPP moet dit echter wel een duidelijk signaal zijn. Mede dankzij jonge stemmers veroverde de TPP 8 zetels in de Yuan (lees ook: Taiwans Verkiezingsrallies). TPP’s stellingname in deze kwestie kan dan ook resulteren in politieke zelfmoord.
- Andere veranderingen zijn een jaarlijkse toespraak door de president en diens verplichting om direct door leden bevraagd te worden in plaats van schriftelijk te mogen antwoorden. ↩︎
- Toen werd het artikel waarin antistatelijke activiteiten gecriminaliseerd werden, uit Taiwans Wetboek van Strafrecht geschrapt. ↩︎