Om een beter zicht te hebben, zijn we op de rode tempelkrukjes gaan staan. Voor ons een zee van mensen, opgesteld in rijen, zwaaiend met vlaggen en enthousiast leuzen scanderend op aanwijzing van de publieksopwarmers, de zogenaamde wavemakers, op het podium. Een televisiecamera scheert over de menigte.
Het is vrijdagavond 12 januari 2024, de vooravond van de verkiezingen in Taiwan. Ik doe een poging om de allerlaatste rallies van de drie presidentskandidaten te bezoeken: Lai Ching-te van de regerende Democratic Progressive Party (DPP), Hou Yu-ih voor de Kuomintang (KMT) en Ko Wen-je voor de Taiwan People´s Party (TPP). Disclaimer: ik haalde er twee.
Tempelkrukjes
We hebben de aandacht getrokken. Vijf adoha’s* bij de rally van de nationalistische KMT, dat is een bezienswaardigheid. De man naast ons probeert stiekem een foto te maken. Anderen hebben minder gêne en gaan er even goed voor staan. Slechts een enkeling spreekt ons aan. Het is een spektakel. Duizenden mensen die met een niet aflatend enthousiasme hun politieke partij bezingen.
Links van ons ontstaat rumoer. Door de nauwe gangpaden rent een ketting van in zwart geklede mensen naar voren, op de voet gevolgd door een groep breedgeschouderde mannen met oortjes. We zien licht, een achteruit hollende cameraman en dan presidentskandidaat Hou. In de zee van zwart is Hou in zijn witte campagne-jack het lichtend middelpunt. Een half uur later heeft hij het podium bereikt. In zijn toespraak schakelt hij voortdurend tussen Mandarijn en Taiwanees, passend in zijn campagnestrategie waarin hij zich presenteert als man van het volk. Van oudsher is de KMT de partij van de elite. Die spreken Mandarijn, geen Taiwanees. Om stipt 10 uur is het afgelopen. De krukjes worden opgestapeld en iedereen begeeft zich rustig richting de uitgangen van het plein in Banqiao.
Gedisciplineerde Chaos bij de TPP
De organisatie van de rally van de KMT is beduidend strakker dan die van de TPP waar wij eerder op de avond waren. Op Ketagalan Boulevard, de achtbaansoprijlaan naar het presidentieel paleis in Taipei, hebben zich 38.000 mensen verzameld; teveel voor de beoogde ruimte. De opgestelde televisieschermen zijn aan de rand van de menigte nauwelijks zichtbaar. De rode tempelkrukjes ontbreken. Wellicht omdat de gemiddelde leeftijd 30 jaar lager ligt dan bij de aanhangers van de KMT. Het is duidelijk waar de achterban van kandidaat Ko, arts en voormalig burgemeester van Taipei, uit bestaat: jonge mensen geboren na afloop van Taiwans militaire dictatuur eind jaren tachtig. Ko heeft hen gemobiliseerd met de campagnebelofte iets te doen aan de lage lonen en hoge huizenprijzen. Ook in de Taiwanese politiek is het thema ‘bestaanszekerheid’ in zwang.
TPP´s wavemakers worden afgewisseld met een live optreden van een band die zichzelf niet lijkt te kunnen horen. Een grote bal wordt het publiek in gegooid wat enthousiaste reacties bij de mensen om ons heen losmaakt. In afwachting van de aankomst van Ko neemt een groep aanhangers plaats op het asfalt. Volgende keer toch maar die tempelkrukjes neerzetten. Wij vinden het ook wel welletjes en banen ons een weg door de menigte, langs de verkopers met TPP parafernalia, richting de metro.
De Verkiezingsuitslag
De uitslag is inmiddels bekend. Met 40% van de stemmen levert de DPP voor de derde keer op rij de president, maar verliest tegelijkertijd de meerderheid in de 113 zetels tellende legislative yuan. Zij blijft steken op 51 zetels waar de KMT er 52 heeft. Daardoor is de TPP met 8 zetels de kingmaker geworden.** In haar vierjarig bestaan heeft de TPP laten zien een ‘flexibele’ politieke visie te hebben ten aanzien van cross-strait relations. Of dat goed of slecht nieuws is voor de overzeese betrekkingen? Geen idee. Dat het belangrijk is, staat buiten kijf.
* Adoha betekent buitenlander in het Taiwanees.
** De overige twee zetels zijn gewonnen door onafhankelijke kandidaten.
Kijktip: Wave Makers (人選之人—造浪者)
De Taiwanese Netflix-serie ‘Wave Makers’ (人選之人—造浪者) uit 2023 volgt het campagneteam van een fictieve Taiwanese presidentskandidaat. Saillant detail: Tammy Lai de actrice die in de serie de rol van presidentskandidaat vertolkt, was de running mate van Terry Gou, eigenaar van Foxconn (het bedrijf dat jouw iPhone in elkaar zet) en tevens één van de beoogde presidentskandidaten van de KMT. Hij stapte op 14 november na een chaotische persconferentie uit de race. Wave Makers is losjes gebaseerd op gebeurtenissen in de Taiwanese politiek (het eerste grote #MeToo-schandaal), kijkt lekker weg en is met slechts één seizoen behapbaar.